‹
›
retourner aux résultats
| DiBe ID | 5286 |
| ACTEURS |
|
Auteur(s)
(= auteur de l'acte écrit) |
Fonction/titre:
comte/comtesse Nom: Philippe d'Alsace Institution/juridiction: Flandre Diocèse: Diocèse Tournai Principauté: Flandre Ordre religieux: |
|
Disposant(s) (= auteur de l'acte juridique) |
Fonction/titre:
comte/comtesse Nom: Philippe d'Alsace Institution/juridiction: Flandre Diocèse: Diocèse Tournai Principauté: Flandre Ordre religieux: |
|
Bénéficiaire(s)
(= bénéficiaire) |
Fonction/titre:
ville/village/échevins/magistrat urbain Nom: Institution/juridiction: S.Omer Diocèse: Diocèse Thérouanne Principauté: Flandre Ordre religieux: |
| DATATION |
|
Datation interprétée
(préférentielle) |
4/12/1164 (terminus ante quem - DE HEMPTINNE-VERHULST) |
|
Datation interprétée
(toutes) |
4/12/1164 (terminus ante quem - DE HEMPTINNE-VERHULST) Qualification érudite: - |
| 22/1/1164 (terminus post quem - DE HEMPTINNE-VERHULST) Qualification érudite: - | |
| //1168 (conjecture précise / accurate conjecture - WAUTERS) Qualification érudite: - | |
|
Date de lieu (dans le texte) |
|
|
Date de lieu (normalisée) |
Diocèse: Principauté: |
| RESUME ET DESCRIPTION |
| Résumé | confirme à nouveau aux bourgeois de S . Omer le droit municipal , que son père leur avait accordé et y ajoute de nouvelles clauses |
|
Description
|
Langue:
latin Véracité: document non suspecté Tradition de l'acte: original Nature diplomatique: charte |
| TEXTE DU DOCUMENT |
| In nomine patris et filii et spiritus sancti amen. Ego Philippus dei gratia Flandrensium comes petitioni burgensium Sancti Audomari satisfacere uolens pro eo maxime quia honestius et fidelibus ceteris Flandrensibus erga patrem meum et me semper se habuerunt lagas et consuetudines eorum subscriptas sicut pater meus eis concessit et sigilli sui impressione confirmauit ratas et inconuulsas iure perpetuo eis habendas concedo et tenendas precipio. Primo quidem ut erga unumquemque hominem pacem eis faciam eos que sicut homines meos sine malo ingenio manuteneam et defendam rectum que iudicium scabinorum erga unumquemque hominem et erga me ipsum eis fieri concedam ipsis que scabinis libertatem qualem melius habent scabini terrę meę constituam. Si quis burgensis Sancti Audomari alicui pecuniam suam crediderit et ille cui credita est coram legitimis hominibus et in uilla hereditariis sponte concesserit quod si die constituta pecuniam illam non persoluerit ipse uel bona ipsius donec omnia reddat retineantur. Si persoluere noluerit aut negauerit hanc conuentionem et testimonio duorum scabinorum uel duorum iuratorum inde conuictus fuerit donec debitum soluat retineatur. Si quis de iure christianitatis ab aliquo interpellatus fuerit de uilla Sancti Audomari alias pro iusticia exsequenda non exeat sed in eadem uilla coram episcopo uel eius archidiacono aut decano uel suo presbytero quod iustum est clericorum scabinorum que iudicio exsequatur. Nec respondeat alicui nisi tribus de causis uidelicet de infractura ęcclesię uel atrii de lesione clerici de oppressione et uiolatione feminę. Quod si de aliis causis querimonia facta fuerit coram iudicibus et preposito meo hoc finiatur. Sic enim coram Karolo comite et episcopo Iohanne statutum fuit. libertatem uero quam antecessorum meorum temporibus habuerunt eis concedo scilicet quod numquam de uilla sua in expeditionem proficiscentur excepto si hostilis exercitus terram Flandrię inuaserit tunc me et terram meam defendere debebunt. Omnes qui gildam eorum habent et ad illam pertinent et infra cingulam uillę sue manent liberos omnes a teloneo facio ad portum Greueningis et per totam terram meam a sewerp liberi sint. Apud Batpalmas teloneum quale dant Atrebatenses eis constituo et apud Gandauum teloneum quale dant burgenses de Brugis ipsi dent. Quisquis eorum ad terram imperatoris pro negotiatione sua perrexerit a nemine meorum hansam persoluere cogatur. In omni mercato Flandrię si quis clamorem aduersus eos suscitauerit iudicium scabinorum de omni clamore sine duello subeant a duello uero ulterius ubique in terra mea liberi sint. Omnes qui infra murum Sancti Audomari habitant et deinceps sunt habitaturi liberos a cauagio hoc est a capitali censu et de aduocationibus constituo. Communionem autem suam sicut eam iurauerunt permanere precipio et a nemine dissolui permitto et omne rectum rectam que iusticiam sicut melius stat in tota Flandria eis concedo. Et sicut meliores et liberiores burgenses Flandrię ab omni consuetudine praua liberos deinceps eos esse uolo. Nullum scot nullam taliam nullam pecunię petitionem ab eis exigo. Custodes qui singulis noctibus castellum Sancti Audomari custodiunt preter feodum suum et prebendam antiquitus sibi constitutam in auena et caseis et pellibus arietum iniuste et uiolenter ab unaquaque domo in eadem uilla scilicet ad Sanctum Audomarum sanctum que Bertinum in natali domini unum panem et unum denarium aut duos denarios exigere solebant et pro his pauperum uadimonia tollebant nichil omnino deinceps preter feodum et prebendam suam exigere audeant. Quisquis ad Niwerledam uenerit undecumque uenerit licentiam habeat ueniendi ad Sanctum Audomarum cum rebus suis in quacumque naui uoluerit. Pasturam adiacentem uillę Sancti Audomari in nemore quod dicitur Lo et in paludibus et in pratis et in bruera et in hungrecoltra usibus eorum excepta terra Lazarorum concedo sicut fuit tempore Roberti comitis barbati. Mansiones quoque quę sunt in ministerio aduocati sancti Bertini illas uidelicet quę inhabitantur ab omni consuetudine liberas esse uolo dabunt que singulę XII denarios in festo sancti Michahelis et de brodban XII denarios et de birban XII denarios. Vacue autem nichil dabunt. Willelmo grosso homini et burgensi meo comitatum omnium mansurarum quas in ministerio sancti Bertini possidet concessi. Si quis extraneus aliquem burgensium Sancti Audomari aggressus fuerit et ei contumeliam uel iniuriam irrogauerit uel uiolenter ei sua abstulerit et cum hac iniuria manus eorum euaserit postmodum a castellano uocatus uel uxore eius seu ab eius dapifero infra triduum ad satisfactionem uenire contempserit aut neglexerit ipsi communiter iniuriam fratris sui in eo uindicabunt. In qua uindicta si domus diruta aut combusta fuerit aut si quispiam uulneratus uel occisus fuerit nullum corporis aut rerum suarum periculum qui uindictam perpetrauit incurrat nec offensam meam super hoc pertimescat. Si uero qui iniuriam intulit presentialiter tentus fuerit secundum leges et consuetudines uillę presentialiter iudicabitur et secundum quantitatem facti punietur scilicet oculum pro oculo dentem pro dente caput pro capite reddet. Si quis in uilla Sancti Audomari hominem occiderit si deprehensus et reus conuictus fuerit nusquam saluationis remedium habebit. Quod si forte nobis improuisis fuga succurente discesserit mansiones ipsius diruentur reliqua omnia comitis erunt. Qui uero fugerit ulterius in urbe non recipietur nisi prius occisi cognatis reconcilietur X libras soluet C solidos castellano et C communioni ad muniendam uillam. Si quis intra uillam hominem armis uulnerauerit et testibus conuictus fuerit X libras soluet terciam partem percusso et terciam castellano et terciam communioni ad muniendam uillam. Si quis intra uillam hominem percusserit et testibus conuictus fuerit C solidos dabit terciam partem percusso et terciam castellano et terciam communioni. Si quis aliquem decapillauerit et inde conuictus fuerit L solidos dabit. Si quis alicui conuicium dixerit et inde conuictus fuerit XL solidos dabit. Qui infra banni leugam hominem armis uulnerauerit si conuictus duobus testibus fuerit C solidos dabit. Si autem occiderit X libras dabit C castellano et C communioni ad muniendam uillam. Quicumque de uilla bestias suas per depredationem amiserit et raptorem earum in uilla uiderit ad iudicem adducet cum que ante iudicem assistent si predo quod exigitur negauerit opportebit eum aut sacramento aut ferro calido se purgare aut capitale reddere. Constituta est etiam pax omni negotiatori omni ad mercatum uenienti ut securus cum suis rebus ueniat securus redeat exceptis his qui aut pecunię commodatę aut predę super burgenses factę possint argui. Quod si quis aliquem in ueniendo aut redeundo perturbauerit si rebus suis spoliauerit aut ipsum captiuauerit conuictus II-bus testibus reddet capitale cui dampnum intulit et supra hoc X libras soluet sicut prenotatum est. Nullus uero pro uadimonio quod comiti aut eius iudici dederit uel pro aliqua iusticia quam in eius presentia fecerit apud communionem impedietur et nullus pro aliquo iure quod coram communione fecerit a iudice comitis grauabitur. Statutum est etiam ut quicumque burgensium ad placitum monitus fuerit diem terminatum causę accipiat et si quid temere in illa monitione dixerit non ei imputabitur usque ad diem placiti. Similiter si uillanus ad mercatum uenerit et iudex eum ad placitum uocauerit quicquid in ipsa hora dicat non ei imputabitur donec placitandi hora coram iudice presentetur. Si quis autem de his qui in communione sunt debitorem suum conuenerit uel aliquem pro aliquo negotio ad iudicem trahere uoluerit et ille rebellis eum conuicio dehonestauerit si duos testes de communione contumelia prouocatus habuerit quicquid ei interim suas uindicando iniurias et improperia fecerit penes iudicem reus non erit. Si quis burgensium aliquem in uilla super quem querelam habeat apprehendere uolens et tenere quemlibet de communione se cum in auxilium uocauerit et ille monitus noluerit si duobus testibus super hoc conuictus est tantundem persoluet ei quem adiuuare noluit quantum uocator probare poterit se per eum amisisse. Si seruus alicuius domini burgensis fuerit in urbe non capietur et si pro proprio seruo aliquis dominus eum ad se trahere uoluerit propinquiores heredes illius auunculos scilicet et materteras ad illud excutiendum conducat quod si non fecerit liberum dimittat. De his qui de homicidio calumpniantur siue de alia re si sunt de communione et ex iusticia et iudicio communionis possunt satisfacere infra uillam et banni leugam pacem habeant. Si quis aliquod horum commissorum fecerit quorum emendatio C solidos aut minus constat et conuictus pręcium statutum soluere nequiuerit aut noluerit mittetur in pellori ubi sabbato a mane usque ad uesperum confixus stabit. Postea de uilla expelletur nec ultra in illam redire poterit nisi permissione illius quem iniuriando offendit et communionis assensu. Vir autem quilibet scurrilis siue mulier litigiosa et conuitiosa si quemquam uerbis mordacibus dehonestare ceperint duorum de communione conuicti testimonio si XL solidos non soluerint qui pro conuitio instituti sunt similiter mittentur in pellori sed postea de uilla non expellentur. Omnia siue pecunia burgensium siue aliquid aliud quę duorum iuratorum testimonio firmabuntur super omnes quibus credita fuerint attingentur et super illos etiam qui per scabinos non iusticiantur. Preterea constitutum est quod nulli de hac uilla aliam patriam impugnanti seruire licet. Quod si forte huiusmodi seruire ceperit priusquam ille cui commissus est guerram mouerit seruitium illud ceptum consummabit ita tamen quod conductu suo dampnum ciuibus non inferet. Sed et si rapina alicubi de substantia burgensium facta fuerit ubi sub domino suo militet si quicquam ei inde offertur nulla callidate quasi ne reddat accipere recusabit sed ea conditione quod reuersus in uillam ei reddet cui ablatum est quantum in partem suam prouenerit. Quod si amplius exigitur iuramento se expurgabit quod nec conductum ibi fecerit nec plus habuerit. Preterea statuo quocumque banno motio agatur firmissimam pacem cunctos in procedendo et redeundo pariter habere. Quam si quis quolibet modo infregerit eandem legem subire cogetur quę infra ciuitatem pacem uiolantibus constituta est. Ab hac tamen lege excipimus maiores et iuratos qui homines habent conducere et ordinare cum aduersus hostes prodeunt. Quicumque autem audito banni signo communionis a congregatione aliorum defuerit nisi concessu procuratoris uel duorum iuratorum VI solidos dabit. De quacumque autem re ad communionem clamor processerit per ipsam prout poterit iusticia fiet omni petenti. Porro de homicidio ab externis perpetrato hoc constituo. Si quis burgensium suorum homicidam propinquorum quem odio habet in uilla Sancti Audomari uiderit communioni palam faciet homicida que quietus ea uice discedet. Quod si redire deinceps presumpserit quicquid ei faciat qui eum oderit nullius culpę arguetur. Nullus autem militum uel optimatum seu burgensium potest conducere in uillam eum contra quem aliquis de communione habet querelam nisi per eius licentiam. Quotiens autem testes alii quam iurati producentur qui testimonium perhibituri sunt de quacumque facta iniuria oportebit eos prius iurare quia uerum dicent secundum quod uiderint et audierint. Si quis autem in pomerium cuiusquam intrauerit ibi que deprehensus et conuictus duobus testibus fuerit X solidos dabit. Si miles uel alter quilibet alicui de communione argentum uel aliud debuerit debitum unde nolit iusticiam sequi iudicio scabinorum clamator ad iudicem communionis ueniet et si commonitus ad diem denominatum se offerre indignatur si locus est corpus eius quousque debitum reddat retineatur. Clerici in suis capitulis coram episcopo respondebunt. Quicumque latro captus in furto fuerit citius morte dampnabitur. Si uero quisquam antiquo latrocinio calumpniatus est et nouiter a uicinis de alio incusatus purget se iudicio ignis uel aquę. Et quicumque ad tresmerellum uel ad ridechoh capti fuerint dabunt X solidos et illi X in quorum domibus ludentes inuenti fuerint et si dare non possunt mittentur in pellori. Statutum est etiam et a iuratis communionis sacramento confirmatum quod nichil condonabunt alicui de iure suo nec domino nec parenti nec amico neque pro amore neque pro timore. Quicumque autem extraneus burgensis fieri uoluerit pro uoluntate communionis X solidos dabit. Si quis burgensis alicui militi sua crediderit et ille sua ui sua que arrogantia reddere noluerit maiori communionis proclamationem faciet maior uero in ęcclesiis per preconem palam faciet deinde si quis post predictam querimoniam ei aliquid crediderit primus clamator super uicinum suum duorum testimonio de communione conuictum sua consequi poterit. Si quis super aliquem in communione proclamauerit primum iurabit quod iuste proclamat deinde testes proferat qui secundum quod audierunt et uiderunt quod uerum perhibent testimonium iurabunt. Si iuratus uester adiuratus per sacramentum communionis quod fecit negat unde postea conuinci potest super hoc hanc do sententiam quod domus eius si placet uobis diruatur quia tam ipse quam sua in uoluntate uestra sunt et ipse amplius ut infamis persona a sede et officio iurati remoueatur. Si quis percussus proclamat de iniuria sibi illata et postea absque consensu communionis se reconciliat et post adiuratus per sacramentum communionis si reconciliatus sit se reconciliatum negat et inde conuictus sit iusticiam suam perdat et quod communio super illum quem impetebat assequi debet super istum assequatur. Si forte excessus grauis in urbe uel in suburbio contigerit non in communionem sed in auctorem sceleris tantum pro quantitate facti culpam statuo retorquendam. Item si burgenses de inuasione iuris mei in causam duxero presentis scripti testimonio et iudicio scabinorum et iuratorum suorum causa inter me et eos determinetur. De morte Eustachii de Stenford quicumque aliquem burgensium Sancti Audomari pertubauerit uel molestauerit reus proditionis et mortis Karoli comitis habeatur quoniam pro fidelitate mea factum est quicquid factum est. Et sicut iuraui et fidem dedi sic eos erga parentes eius reconciliare et pacificare uolo. Monetam quam burgenses Sancti Audomari habuerant comiti liberam reddiderunt eo quod eos benignius tractaret et lagas suas eis libentius ratas teneret et insu pe | |
| Source | DE HEMPTINNE TH.-VERHULST A. 1988 |
| TRADITION |
| EDITIONS ET TRAVAUX |
|
Edition(s)
|
ESPINAS G.. Recueil de documents relatifs à l'histoire du droit municipal en France des origines à la révolution: Artois (Société d'Histoire du Droit), 3 vol., Paris, 1934-1938-1943., 3, n.624, p.307-316, |
| DE HEMPTINNE TH.-VERHULST A.. De oorkonden der graven van Vlaanderen (juli 1128-september 1191) II. Uitgave. Band I: regering van Diederik van de Elzas (juli 1128-19 januari 1168) (Koninklijke Academie van Belgie. Koninklijke Commissie voor Geschiedenis. Verzameling van der Akten der Belgische Vorsten), Brussel, 1988., n.233, p.365-370, | |
| Travaux | VANDERKINDERE L.. A propos d'une charte de Saint-Omer, dans: Annales de l'Est et du Nord, 1 (1905), p.234-238., p.234-238, |
| VLAMINCK A.. A propos de la charte de Saint-Omer dite de 1168, dans: Annales de l'Est et du Nord, 5 (1909), p.426-431., p.426-431, | |
| ESPINAS G.. Note sur la "charte sans date" accordée par Philippe d'Alsace à la ville de Saint-Omer, dans: Revue belge de Philologie et d'Histoire, 8 (1929), p.540-546., p.540-545, LIEN LIEN | |
| ESPINAS G.. Recueil de documents relatifs à l'histoire du droit municipal en France des origines à la révolution: Artois (Société d'Histoire du Droit), 3 vol., Paris, 1934-1938-1943., 3, p.307, | |
| VAN CAENEGEM R.C.. Coutumes et législation en Flandre aux XIe et XIIe siècles, dans: Les Libertés urbaines et rurales du XIe au XIVe siècle (Colloque international de Spa, 1966) (Pro Civitate. Collection Histoire, n.19), Bruxelles, 1966., p.248-251, | |
| DERVILLE A.. Les institutions communales de Saint-Omer, dans: Les chartes et le mouvement communal, Saint-Quentin, 1982, p.149-159., p.155, | |
| DE HEMPTINNE TH.-VERHULST A.. De oorkonden der graven van Vlaanderen (juli 1128-september 1191) II. Uitgave. Band I: regering van Diederik van de Elzas (juli 1128-19 januari 1168) (Koninklijke Academie van Belgie. Koninklijke Commissie voor Geschiedenis. Verzameling van der Akten der Belgische Vorsten), Brussel, 1988., p.365, | |
| WAUTERS A.. Table chronologique des chartes et diplômes imprimés concernant l'histoire de la Belgique (Publications de la Commission royale d'Histoire, Series I in 4), 16 vol., Bruxelles, 1866-1971., 7, n.1, p.296, LIEN LIEN | |
| WAUTERS A.. Table chronologique des chartes et diplômes imprimés concernant l'histoire de la Belgique (Publications de la Commission royale d'Histoire, Series I in 4), 16 vol., Bruxelles, 1866-1971., 2, p.491, LIEN LIEN |
ISSN 2295-5011
© Copyright Commission royale d'Histoire/Koninklijke Commissie voor Geschiedenis 2015
© Copyright Commission royale d'Histoire/Koninklijke Commissie voor Geschiedenis 2015
