Diplomatica Belgica - Details Chartre 360

DiBe ID

360

ACTEURS

Auteur(s)
(= auteur de l'acte écrit)

Fonction/titre: comte/comtesse
Nom: Baudouin IX de Constantinople
Institution/juridiction: Flandre-Hainaut
Diocèse: Diocèse Tournai
Principauté: Flandre
Ordre religieux:

Disposant(s)

(= auteur de l'acte juridique)

Fonction/titre: comte/comtesse
Nom: Baudouin IX de Constantinople
Institution/juridiction: Flandre-Hainaut
Diocèse: Diocèse Tournai
Principauté: Flandre
Ordre religieux:

Bénéficiaire(s)

(= bénéficiaire)

Fonction/titre: ville/village/échevins/magistrat urbain
Nom:
Institution/juridiction: S.Omer
Diocèse: Diocèse Thérouanne
Principauté: Artois
Ordre religieux:

DATATION

Datation interprétée (préférentielle)	25/12/1198 (terminus ante quem - PREVENIER)
Datation interprétée (toutes)	25/12/1198 (terminus ante quem - PREVENIER) Qualification érudite: -
	4/10/1198 (terminus post quem - PREVENIER) Qualification érudite: -
	//1198 (approximation - ESPINAS) Qualification érudite: -
	//1198 (conjecture précise / accurate conjecture - WAUTERS) Qualification érudite: -
	//1192 (approximation - DU CHESNE) Qualification érudite: -
Date de lieu (dans le texte)
Date de lieu (normalisée)	Diocèse: Principauté:

RESUME ET DESCRIPTION

Résumé	ratifie la charte que Philippe , comte de Flandre avait accordée en 1164 et le 22 janvier 1165 aux bourgeois de S . Omer
Description	Langue: latin Véracité: document non suspecté Tradition de l'acte: original Nature diplomatique: charte

TEXTE DU DOCUMENT


In nomine sancte et indiuidue trinitatis amen. Ego Baldeuinus dei gratia Flandrie et Hannoie comes petitioni burgensium sancti Audomari satisfacere uolens pro eo maxime quia honestius et fidelius ceteris Flandrensibus erga antecessores meos semper se habuerunt lagas et consuetudines eorum subscriptas sicut idem predecessores mei eis concesserunt et sigillorum suorum impressione confirmarunt ratas et inconuulsas iure perpetuo eis habendas concedo et tenendas precipio. Primo quidem ut erga unumquemque hominem pacem eis faciam eos que sicut homines meos sine malo ingenio manuteneam et defendam rectum que iuditium scabinorum erga unumquemque hominem et erga me ipsum eis fieri concedam ipsis que scabinis libertatem qualem melius habent scabini terre mee constituam. Si quis Burgensis sancti Audomari alicui peccuniam suam crediderit et ille cui credita est coram legitimis hominibus et in uilla hereditariis sponte concesserit quod si die constituta pecuniam illam non persoluerit ipse uel bona ipsius donec omnia reddat retineantur si persoluere noluerit aut negauerit hanc conuentionem et testimonio duorum scabinorum uel duorum iuratorum inde conuictus fuerit donec debitum soluat retineatur. Si quis de iure christianitatis ab aliquo interpellatur fuerit de uilla sancti Audomari alias pro iustitia exequensa non exeat sed in eadem uilla coram episcopo uel eius archidiacono aut decano uel presbitero suo quod iustum est clericorum scabinorum que iudicio exequatur nec respondeat alicui nisi tribus de causis uidelicet de infractura ecclesie uel atrii de lesione clerici de oppressione et uiolatione femine. Quod si de aliis causis querimonia facta fuerit coram iudicibus et preposito meo hoc finiatur. Sic enim coram Karolo comite et episcopo Iohanne statutum fuit. libertatem uero quam antecessorum meorum temporibus habuerunt eis concedo scilicet quod nunquam de uilla sua in expeditionem proficiscentur excepto si hostilis exercitus terram Flandrie inuaserit tunc me et terram meam defendere debebunt. Omnes qui gildam eorum habent et ad illam pertinent et infra cingulam uille sue manent liberos omnes a theloneo facio ad portum Graueningis et per totam terram meam a seuuerp liberi sint. Apud Bapalmes theloneum quale dant Attrebatenses eis constituo et apud Gandauum theloneum quale dant burgenses de Brugis ipsi dent. Quisquis eorum ad terram imperatoris pro negociatione sua perrexerit a nemine meorum Hansam persoluere cogatur. In omni mercato Flandrie si quis clamorem aduersus eos suscitauerit iudicium scabinorum de omni clamore sine duello subeant a duello uero ulterius ubique in terra mea liberi sint. Omnes qui infra murum sancti Audomari habitant et deinceps sunt habitaturi liberos a cauagio hoc est a capitali censu et de aduocationibus constituo. Communionem autem suam sicut eam iurauerunt permanere precipio et a nemine dissolui permitto et omne rectum rectam que iusticiam sicut melius stat in tota Flandria eis concedo. Et sicut meliores et liberiores burgenses Flandrie ab omni consuetudine praua liberos deinceps eos esse uolo. Nullum scot nullam talliam nullam pecunie peticionem ab eis exigo. Custodes qui singulis noctibus castellum sancti Audomari custodiunt preter feodum suum et prebendam antiquitus sibi constitutam in auena et caseis et pellibus arietum iniuste et uiolenter ab unaquaque domo in eadem uilla scilicet ad sanctum Audomarum sanctum que Bertinum in natali domini unum panem et unum denarium aut duos exigere solebant et pro his pauperum uadimonia tollebant nichil omnino deinceps preter feodum et prebendam suam exigere audeant. Quisquis ad Niwerledam uenerit undecumque uenerit licentiam habeat ueniendi ad sanctum Audomarum cum rebus suis in quacumque naui uoluerit. Pasturam adiacentem uille sancti Audomari in nemore quod dicitur Lo et in paludibus et in pratis et in bruera et in hongrecultra usibus eorum excepta terra Lazarorum concedo sicut fuit tempore Roberti comitis barbati. Mansiones quoque que sunt in ministerio aduocati sancti Bertini illas uidelicet que inhabitantur ab omni consuetudine liberas esse uolo dabunt que singule XII denarios in festo sancti Michaelis et de broban XII denarios et de birban XII denarios. Vacue autem nichil dabunt. Successoribus autem Willelmi grossi comitatum omnium mansurarum quas in ministerio sancti Bertini idem Willelmus possidebat concessi. Si quis extraneus aliquem burgensium sancti Audomari aggressus fuerit et ei contumeliam uel iniuriam irrogauerit uel uiolenter ei sua abstulerit et cum hac iniuria manus eorum euaserit postmodum a castellano uocatus uel uxore eius seu ab eius dapifero infra triduum ad satisfactionem uenire contempserit aut neglexerit ipsi communiter iniuriam fratris sui in eo uindicabunt in qua uindicta si domus diruta aut combusta fuerit aut si quispiam uulneratus uel occisus fuerit nullum corporis aut rerum suarum periculum qui uindictam perpetrauit incurrat nec offensam meam super hoc pertimescat si uero qui iniuriam intulit presentialiter tentus fuerit secundum leges et consuetudines uille presentialiter iudicabitur et secundum quantitatem facti punietur scilicet oculum pro oculo dentem pro dente caput pro capite reddet. Si quis in uilla sancti Audomari hominem occiderit si deprehensus et reus conuictus fuerit nusquam saluationis remedium habebit. Quod si forte nobis improuisis fuga succurrente discesserit mansiones ipsius diruentur reliqua omnia comitis erunt. Qui uero fugerit ulterius in urbe non recipietur nisi prius occisi cognatis reconcilietur X libras soluet C solidos- castellano et C communioni ad muniendam uillam. Si quis intra uillam hominem armis uulnerauerit et testibus conuictus fuerit X libras soluet terciam partem percusso et terciam castellano et terciam communioni ad muniendam uillam. Si quis intra uillam hominem percusserit et testibus conuictus fuerit C solidos- dabit terciam partem percusso et terciam partem castellano et terciam communioni. Si quis aliquem decapillauerit et inde conuictus fuerit L solidos- dabit. Si quis alicui conuicium dixerit et inde conuictus fuerit XL solidos- dabit. Qui infra bannileugam hominem armis uulnerauerit si conuictus duobus testibus fuerit C solidos- dabit. Si autem occiderit X libras dabit C solidos- castellano et C communioni ad muniendam uillam. Quicumque de uilla bestias suas per depredationem amiserit et raptorem earum in uilla uiderit ad iudicem adducet cum que ante iudicem assistent si predo quod exigitur negauerit oportebit eum aut sacramento aut ferro calido se purgare aut capitale reddere. Constituta est etiam pax omni negociatori omni ad mercatum uenienti ut securus cum suis rebus ueniat securus redeat exceptis his qui aut pecunie commodate aut prede super burgenses facte possunt argui. Quod si quis aliquem in ueniendo aut redeundo perturbauerit si rebus suis spoliauerit aut ipsum captiuauerit conuictus duobus testibus reddet capitale cui dampnum intulit et supra hoc X libras soluet sicut prenotatum est. Nullus uero pro uadimonio quod comiti aut eius iudici dederit uel pro aliqua iusticia quam in eius presentia fecerit apud communionem impedietur et nullus pro aliquo iure quod coram communione fecerit a iudice comitis grauabitur. Statutum est etiam ut quicumque burgensium ad placitum monitus fuerit diem terminatum cause accipiat et si quid temere in illa monitione dixerit non ei imputabitur usque ad diem placiti. Similiter si uillanus ad mercatum uenerit et iudex eum ad placitum uocauerit quicquid in ipsa hora dicat non ei imputabitur donec placitandi hora coram iudice presentetur. Si quis autem de his qui in communione sunt debitorem suum conuenerit uel aliquem pro aliquo negotio ad iudicem trahere uoluerit et ille rebellis eum conuicio dehonestauerit si duos testes de communione contumelia prouocatus habuerit quicquid ei interim suas uindicando iniurias et impropria fecerit penes iudicem reus non erit. Si quis burgensium aliquem in uilla super quem querelam habeat apprehendere uolens et tenere quemlibet de communione se cum in auxilium uocauerit et ille monitus ire noluerit si duobus testibus conuictus est super hoc tantumdem persoluet ei quem adiuuare noluit quantum uocator probare poterit se per eum amisisse. Si seruus alicuius domini Burgensis fuerit in urbe non capietur et si pro proprio seruo aliquis dominus eius eum ad se trahere uoluerit propinquiores heredes illius auunculos scilicet et matertaras ad illud excutiendum conducat quod si non fecerit liberum dimittat. De his qui de homicidio calumpniantur siue de alia re si sint de communione et ex iusticia et de iudicio communionis possunt satisfacere infra uillam et bannileugam pacem habeant. Si quis aliquod horum commissorum fecerit quorum emendatio C solidorum aut minus constat et conuictus precium statutum soluere nequiuerit aut noluerit mittetur in pellori ubi sabbato a mane usque ad uesperum confixus stabit. Postea de uilla expelletur nec ultra in illam redire poterit nisi permissione illius quem iniuriando offendit et communionis assensu. Vir autem quilibet scurrilis siue mulier litigiosa et conuiciosa si quemquam uerbis mordacibus dehonestare ceperint duorum de communione conuicti testimonio si XL solidos- non soluerint qui pro conuitio instituti sunt similitur mittentur in pellori sed postea de uilla non expellentur. Omnia siue pecunia burgensium siue aliquid aliud que duorum iuratorum testimonio firmabuntur super omnes quibus credita fuerint attingentur et super illos etiam qui per scabinos non iusticiantur. Preterea constitutum est quod nulli de hac uilla aliam patriam impugnanti seruire licet. Quod si forte huiusmodi seruire ceperit priusquam ille cui commissus est werram mouerit seruitium illud ceptum consummabit ita tamen quod conductu suo dampnum ciuibus non inferet. Sed et si rapina alicubi de substantia burgensium facta fuerit ubi sub domino suo militet si quicquam ei inde offertur nulla calliditate quasi ne reddat accipere recusabit sed ea conditione quod reuersus in uillam ei reddet cui ablatum est quantum in partem suam prouenerit. Quod si amplius exigitur iuramento se expurgabit quod nec conductum ibi fecerit nec plus habuerit. Preterea statuo quocumque banno motio agatur firmissimam pacem cunctos in procedendo et redeundo pariter habere. Quam si quis quolibet modo infregerit eandem legem subire cogetur que infra ciuitatem pacem uiolantibus constituta est. Ab hac tamen lege excipimus maiores et iuratos qui homines habent conducere et ordinare cum aduersus hostes prodeunt. Quicumque autem audito bannis signo communionis a congregatione aliorum defuerit nisi procuratoris concessu uel duorum iuratorum sex solidos dabit. De quacumque autem re ad communionem clamor processerit per ipsam prout poterit iusticia fiet omni petenti. Porro de homicidio ab externis perpetrato hoc constituo. Si quis burgensium suorum homicidam propinquorum quem odio habet in uilla sancti Audomari uiderit communioni palam faciet homicida que quietus ea uice discedet. Quod si redire deinceps presumpserit quicquid ei faciat qui eum oderit nullius culpe arguetur. Nullus autem militum uel obtimatum seu burgensium potest conducere in uillam eum contra quem aliquis de communione habet querelam nisi per eius licentiam. Quociens autem testes alii quam iurati producentur qui testimonium peribituri sunt de quacumque facta iniuria oportebit eos prius iurare quia uerum dicent secundum quod uiderint et audierint. Si quis autem in pomerium cuiusquam intrauerit ibi que deprehensus et conuictus duobus testibus fuerit X solidos- dabit. Si miles uel alter quilibet alicui de communione argentum uel aliud debuerit debitum unde nolit iusticiam sequi iudicio scabinorum clamator ad iudicem communionis ueniet et si commonitus ad diem denominatum se offerre indignatur si locus est corpus eius quousque debitum reddat retineatur. Clerici in suis capitulis coram episcopo respondebunt. Quicumque latro captus in furto fuerit citius morte dampnabitur. Si uero quisquam antiquo latrocinio calumpniatus est et nouiter a uicinis de alio incusatu purget se iudicio ignis uel aque. Et quicumque ad tresmerellum uel ad ridecos capti fuerint dabunt X solidos et illi X in quorum domibus ludentes inuenti fuerint et si dare non possunt mittentur in pellori. Statutum est etiam et a iuratis communionis sacramento confirmatum quod nichil condonabunt alicui de iure suo nec domino nec parenti nec amico neque pro amore neque pro timore. Quicumque autem extraneus Burgensis fieri uoluerit pro uoluntate communionis X solidos dabit. Si quis Burgensis alicui militi sua crediderit et ille sua ui sua que arrogantia reddere noluerit maiori communionis proclamationem faciet maior uero in ecclesiis per preconem palam faciet deinde si quis post predictam querimoniam ei aliquid crediderit primus clamator super uicinum suum duorum testimonio de communione conuictum sua consequi poterit. Si quis super aliquem in communione proclamauerit primum iurabit quod iuste proclamat deinde testes proferat qui secundum quod audierunt et uiderunt quod uerum perhibent testimonium iurabunt. Si iuratus uester adiuratus per sacramentum communionis quod fecit negat unde postea conuinci potest super hoc hanc do sententiam quod domus eius si placet uobis diruatur quia tam ipse quam sua in uoluntate uestra sunt et ipse amplius ut infamis persona a sede et officio iurati remoueatur. Si quis percussus proclamat de iniuria sibi illata et postea absque consensu communionis se reconciliat et post adunatus per sacramentum communionis si reconciliatus sit se reconciliatum negat et inde conuictus sit iusticiam suam perdat et quod communio super illum quem impetebat assequi debet super istum assequatur. Si forte excessus grauis in urbe uel in suburbio contigerit non in communionem sed in auctorem sceleris tantum pro quantitatem facti culpam statuo retorquendam. Item si burgenses de inuasione iuris mei in causam duxero presentis scripti testimonio et iudicio scabinorum et iuratorum suorum causa inter me et eos determinetur. De morte Eustachii de Stenfort quicumque aliquem burgensium sancti Audomari perturbauerit uel molestauerit reus proditionis et mortis Karoli comitis habeatur quoniam pro fidelitate mea factum est quicquid factum est et sicut iuraui et fidem dedi sic eos erga parentes eius reconciliare e t

Source	PREVENIER W. 1975

TRADITION

Original	Non
Manuscrit(s)	S.Omer, Bibliothèque de l'agglomération de Saint Omer [BM], Manuscrit 829 (1201-1300)
	S.Omer, Bibliothèque de l'agglomération de Saint Omer [BM], Manuscrit 753 (1501-1600)

EDITIONS ET TRAVAUX

Edition(s)	ESPINAS G.. Recueil de documents relatifs à l'histoire du droit municipal en France des origines à la révolution: Artois (Société d'Histoire du Droit), 3 vol., Paris, 1934-1938-1943., 3, n.626 (édition fragmentaire), p.318-320,
	PREVENIER W.. De oorkonden der graven van Vlaanderen (1191-1206) (Publications de la Commission royale d'Histoire, Series I in 4°), 3 vol., Brussel, 1964-1971., 2, n.87, p.189-196,
Travaux	ESPINAS G.. Recueil de documents relatifs à l'histoire du droit municipal en France des origines à la révolution: Artois (Société d'Histoire du Droit), 3 vol., Paris, 1934-1938-1943., 3, p.318,
	PREVENIER W.. De oorkonden der graven van Vlaanderen (1191-1206) (Publications de la Commission royale d'Histoire, Series I in 4°), 3 vol., Brussel, 1964-1971., 2, p.189,
	DERECK D.. Guillaume l'Oncle (Circa 1150-Novembre 1219). Rôle politique, fortune et descendance d'un fils naturel du comte de Hainaut Baudouin IV, dans: Annales du Cercle archéologique de Mons, 78 (1999), p.43-135., n.106, p.113,
	WAUTERS A.. Table chronologique des chartes et diplômes imprimés concernant l'histoire de la Belgique (Publications de la Commission royale d'Histoire, Series I in 4), 16 vol., Bruxelles, 1866-1971., 3, p.101, LIEN LIEN
	WAUTERS A.. Table chronologique des chartes et diplômes imprimés concernant l'histoire de la Belgique (Publications de la Commission royale d'Histoire, Series I in 4), 16 vol., Bruxelles, 1866-1971., 7, n.1, p.408, LIEN LIEN